Description:
Prikazano istraživanje usmereno je na validiranje posthumno otkrivenog, devetog Eriksonovog razvojnog stadijuma i ispitivanje korelata mentalnog zdravlja u starosti. Metodom upitnika sa intervjuisanjem ispitano je 130 ispitanika, starosti preko 60 godina. Primenjeni su prethodno prilagođeni upitnici: Test životne orijentacije, Gerijatrijska skala depresije, Skala za procenu zadovoljstva životom i konstruisan upitnik koji operacionalizuje osmi i deveti razvojni stadijum, Erikson: 8–9S. Rezultati analize glavnih komponenti otkrivaju dvodimenzionalnu strukturu Erikson: 8–9S, opisanu kroz komponente Ego integritet i Gerotranscendentalnost. Multivarijantna analiza varijanse pokazuje da se starija grupa ispitanika (stariji stari, 80+) statistički značajno razlikuje od mlađe (mlađi stariji, 60–79) u stepenu ostvarenosti gerotranscendentalnosti i depresivnosti. Dobijene vrednosti regresione analize ukazuju na značajnu povezanost kriterijumskih varijabli – depresivnosti i zadovoljstva životom – sa skupom prediktorskih varijabli (optimizam, ego integritet, gerotranscendentalnost i grupna pripadnost). Dodatno, efekat interakcije gerotranscendentalnosti i grupne pripadnosti ostvaruje samostalan doprinos predikciji zadovoljstva životom, čime sugeriše da je dostignuta gerotranscendentalnost bolji prediktor životnog zadovoljstva u grupi starijih starih ispitanika nego u grupi mlađih starih. Prosečni skorovi posmatranih grupa ukazuju da ispitanici stare životne dobi ispoljavaju visoko zadovoljstvo životom, pretežno pozitivnu životnu orijentaciju i relativno nizak stepen depresivnosti. Utvrđene su i statistički značajne razlike posmatranih grupa u proceni zadovoljstva odnosima sa najbližim osobama iz okruženja i stepena bavljenja svakodnevnim aktivnostima. Dobijeni rezultati ukazuju na prisustvo kvalitativno različitih procesa u starosti, čime implicitno potvrđuju postojanje devetog Eriksonovog stadijuma na srpskom uzorku.