Description:
Au siècle de saint François et de saint Louis, la vigoureuse pastorale de l’Église rend pleinement compte, au sujet des lépreux, d’une réalité bien plus complexe et dynamique que le cliché historiographique des parias, victimes de la ségrégation sanitaire d’un Moyen Âge monolithique. Latran iii, en 1179, avait validé l’identité et l’autonomie ecclésiastiques des léproseries. Le concile provincial de Paris, en 1213, a prescrit l’adoption d’une règle, la profession religieuse et le port de l’habit. Les lépreux menant la vie commune sont alors assimilés ou comparés par certains auteurs à des religieux, dans un même idéal de perfection. Mais au fil du siècle, s’opère un «basculement du regard » . On insiste davantage sur leur grande vulnérabilité morale et spirituelle. Leurs liens matrimoniaux, par exemple, et l’impatience ou l’intempérance de leur comportement, contrarient l’idée de leur «prédestination à l’état religieux » . À l’heure, qui plus est, d’une altération de l’esprit communautaire dans les léproseries, au préjudice de la fraternité des malades.
In de eeuw van Sint-Franciscus en Saint-Louis weerspiegelde de krachtige pastorale zorg van de Kerk op het gebied van melaatsen een realiteit die veel complexer en dynamischer is dan het historiografische cliché van paria’s en slachtoffers van de sanitaire segregatie tijdens de “ monolithische” Middeleeuwen. In 1179 reeds, bekrachtigde het derde Lateraanse concilie de kerkelijke identiteit en autonomie van de leprakoloniën. De provinciale raad van Parijs schreef in 1213 de aanneming van een regel voor, samen met een religieuze belijdenis en het dragen van het habijt. Zo werden de melaatsen die een gemeenschappelijk leven leidden, door bepaalde auteurs geassimileerd met of beschouwd als religieuzen, in een vergelijkbaar ideaal van perfectie. Maar in de loop van de eeuw groeit er een “ verschuiving van de blik”. De nadruk wordt gelegd op hun grote morele en spirituele kwetsbaarheid. Hun huwelijksband, bijvoorbeeld, hun ongeduld of onmatigheid in gedrag, dwarsbomen het idee van “ voorbestemd tot de religieuze staat”. Dit loopt parallel met de afzwakking van de gemeenschapszin in de melaatsenkoloniën, ten nadele van de broederschap tussen de zieken.
In the century of saint Francis and Saint Louis, the vigorous pastoral of the Church gives a full account, about the lepers, of a much more complex and dynamic reality than the historiographical cliché of the lepers as pariahs, victims of the rigorous health segregation of a monolithic Middle Ages. In 1179, Lateran iii legalized the ecclesiastical identity and autonomy of the leper houses. In 1213, the provincial council of Paris prescribed the adoption of a rule, religious profession, and the wearing of the habit. The lepers leading a communal life are, then, compared by some authors to those in religious orders, with a similar ideal of perfection. However, over the 13th century, a “ shift in perception” takes place. Their great moral and spiritual vulnerability are enlightened. Their marital relationships, for instance, along with the impatience or intemperance of their behaviour, counteract the concept of their “ predestination to a religious status”, in an period, moreover, of degradation of the community spirit in leper hospitals, to the prejudice of brotherhood feeling among the sick.