• Medientyp: E-Artikel
  • Titel: [Johannes Graf - Universitätsbibliothek Freiburg i. Br., Hs. 89, Teil I]
  • Enthält: 13rv Praefatio distichorum Catonis
    14r Praecepta artis dicendi et scribendi
    20v Praeceptorum summula
    21v Modus epistolandi et orandi / Petrus Luder
    38v Rhetorica / Petrus Luder
    45ra Synonyma / Guarinus Veronensis
    50r Libellus de epithetis / Johannes Bondus
    54r Epistolae ad familiares / M. Tullius Cicero
    82r Epistolae duae / Aeneas Silvius Piccolomini
    88r Vocabularius partium indeclinabilium
    94r De proprietatibus terminorum / Pseudo-Cicero
    113r Excerpta ex Elegantiolis Augustini Dati
  • Beteiligte: Peter Luder [Beiträger]; Guarinus Veronensis [Beiträger]; Johannes Bondi Aquileiensis [Beiträger]; Pius II. Papst [Beiträger]; Augustinus Dati [Beiträger]; Graff, Johannes [Schreiber]; Cicero, Marcus Tullius [Beiträger]
  • Erschienen: [Oberrheingebiet], [1462]
    2017
  • Erschienen in: Rhetorisch-grammatische Sammelhandschrift - Universitätsbibliothek Freiburg i. Br., Hs. 89 ; um 1455-1462, Bl. 1-125
  • Sprache: Latein
  • Identifikator:
  • Schlagwörter: Handschrift ; Faksimile
  • Entstehung:
  • Original: Universitätsbibliothek Freiburg i. Br.: Hs. 89
  • Anmerkungen: Der Text von 88r - 94r wurde 1462 beendet (94r). Die Wasserzeichenuntersuchung durch G. PICCARD erbrachte in etwa eine Bestätigung dieses Datums für die übrigen Texte von Hs. 89, Teil I und ergab als Provenienz das Oberrheingebiet. Schreiber (und Erstbesitzer) war Johannes Graf, wie ein Schriftvergleich mit folgendem Besitzvermerk im Freiburger Exemplar der Inkunabel GW 2871 Bl. [1]r ergab: "Quartus liber de doctrina christiana datus a magistro Johanne Groff perpetuo vicario ecclesie Bliensviler facultati artium studii Friburgensis. Orate pro datore." Näheres über J. Graf s. Kommentar zur Provenienz
  • Beschreibung: 1r - 12v leer. 13rv PRAEFATIO DISTICHORUM CATONIS. Überschrift (in einem Schriftband auf dem Rand): "Ethica Cathonis". Die 'Breves sententiae' in nachstehender Reihenfolge (nach der Edition von M. BOAS, 1952): Nr. 1-5, 16, 6, 17, 7, 18, 20, 8, 19, 9, 12, 10, 11, 21-23, 13, 24, 14, 25, 15, 38 (Variante), 27, 28, 39 (Variante), 40, 30 (Variante), 41, 33, 43, 42, 29, 45 (Variante), 35-37, 47, 49, 48, 50, 51, 46, 52-54, 55 (Variante), 34 und 56. Angeschlossen ein Brief. Viro optimo H. genere nobili Jo. G. salutem dicit quam plurimam. Cum paucissima sint ruri meo … In hanc altam namque vallem mulieres ex Friburgensi urbe venere … - … Ex alta valle Suckental sexto nonas octobras. Der Ort ist Suggental bei Freiburg, der Briefschrieber Johannes Graf. Näheres über ihn s. Kommentar zur Provenienz; 14r - 20r PRAECEPTA ARTIS DICENDI ET SCRIBENDI. Cum omnis dicendi conficiendique latini sermonis modus sola imitacione ac coaptacione acquiratur … - … Ego vero ad 8<um> ydus junias ad te scripseram. Habet enim vim temporis vehementiorem hoc posterius. Stellenweise (besonders am Anfang und am Schluss) übereinstimmend mit Augustinus Datus, Elegantiolae (GW 8123). Vgl. die Berner Handschrift 506, 119r - 133v (HAGEN 430); 20v - 21v PRAECEPTORUM SUMMULA. "Summa preceptorum ad partem composicionis pertinencium que ad ordinem et collacionem spectant. Sequitur regula" Quod se oracio augeat ut nobilis et egregius magnificus et illustris … - … quoniam a summis poetis et oratoribus sunt reperta. Am Anfang und Schluss übereinstimmend mit dem 1. Anhang zu Augustinus Datus, Elegantiolae (GW 8123); 21v - 27r PETRUS LUDER: MODUS EPISTOLANDI ET ORANDI. "Modus epistolandi et orandi sequitur" "Peticiones (!) loci sunt quatuor" Primus locus peticiones (!) quidem ex honestate constat … ymmo mortis periculum aspernendum facile existimabis. Vale. Drucke: GW 8123, 8130 und 8133 (Anhang 2). Vgl. F. E. BARON, The Beginnings of German Humanism: The Life and Work of the Wandering Humanist Peter Luder. Phil. Diss. (Berkeley 1966) 124, bes. Anm. 103. 27v - 37v leer. 38r "De inventione memoria et intellectu" Sicut cuiuslibet prudentis ita proloquentis sive dictantis est ordinare … - … commode possunt in exordiis et narracionibus et narracionibus (!) collocari. Verschiedene Schemata. Zum Initium vgl. GLORIEUX, Faculté des arts 289 c. Angeschlossen eine kurze Notiz über Boethius, Consolatio philosophiae; 38v - 44v PETRUS LUDER: RHETORICA. Si rethorice quid dicere volumus atque auditoribus ita ostendere … ne in poetas diucius invehens omnino eis bellum indixisse videar. Im Allgemeinen übereinstimmend mit dem (anonymen) Druck GW 2667. Der Epilog fehlt. Zusätzlich zwei weitere Redebeispiele: <1>(39r) "Incipit oracio ut cives discordias et simultates pretermittant. In genere deliberativo" … <2>(41v - 42v) Qui morem hunc instituere … Hochzeitsrede für Franciscus Zabarella aus Bologna. Vgl. W. WATTENBACH, in: ZGO 22 (1869) 86. Näheres zum gesamten Werk und zu einzelnen Teilen s. F. E. BARON a.a.O. 33-35 (Lobrede auf Kilian von Bibra) und 63-65 (auch 106-107); 45ra - 48ra GUARINUS VERONENSIS: SYNONYMA. Etsi / Esto / Tametsi / Quamvis / Tam si et / Quamquam / Licet / … - … / Equa audi[v]it (darunter: accepit) mente / Fuit bene contentus. Druck s. Catalogue of books printed in the XVth century now in the British Museum 8 (1949) 48-49. Auch in der Handschrift Pet. Z. 5 der Library of Cornell University, 90r - 96v (DE RICCI 2, 1248). 48rb - 49v leer; 50r - 53v JOHANNES BONDUS: LIBELLUS DE EPITHETIS. "Incipit libellus de ephitetis (!) per magistrum Johannem Bondi de Aquilegia compilatus" "Prohemium libelli" Distinctiones personarum satis sufficienter per tabulas practice describuntur … Text: "Incipiunt ad papam epithet" … - … Demum nota quod nomina subiectiva epithari possunt per omnia participia cuiuslibet temporis ut Christus moriens … Cristus iudicaturus mundus illuminavit. "Explicit libellus de epithetis nominis et verbi". Im Allgemeinen übereinstimmend mit der Münchner Handschrift Clm 9683, 13r - 16r; 54r - 71v M. TULLIUS CICERO: EPISTOLAE AD FAMILIARES II, 1-6, 11, 7, 14, 18, 19; III, 1, 2, 13; IV, 5, 6, 8, 10-12; V, 5, 7; IV, 15; V, 3, 9, 11, 15, 18. Der letzte Brief endet mit dem Datum Octavo kalendas februarias. 72r - 81v leer; 82r - 83r AENEAS SILVIUS PICCOLOMINI: EPISTOLAE DUAE. Eneas Silvius poeta … Druck: Der Briefwechsel des Eneas Silvius Piccolomini, hg. R. WOLKAN 1, 1 (1909) 188-191 (Nr. 78) und 207 (Nr. 90). Der zweite Brief ist undatiert. 83v - 87v leer; 88r - 94r VOCABULARIUS PARTIUM INDECLINABILIUM. "Vocabularius parcium indeclinabilium" [A] cum est preposicio tunc idem est quod ab vel abs sed differunt … A vel ab ex e dic significare … - … Utinam adverbium optandi. Ut utinam bene finivissem. "Finis". / Ante Christum duo CC minus uno milia quinque / Post Christum quatuor LX duo M que conscriptum. Vgl. das Bamberger Msc. Class. 93, 70v - 79v (LEITSCHUH 1, 2, S. 111); 94r - 104v PSEUDO-CICERO: DE PROPRIETATIBUS TERMINORUM. "Incipit liber Ciceronis de proprietatibus sermonum" [A]bundat unda. Superfluit humor. [A]brogat. Qui aliena aufert … - … Vespera autem femininum prime declinacionis. Vesperum n[eutri] generis 2<e> declinacionis. Die nach dem Alphabet geordnete Sammlung der 1. Fassung. Drucke: GW 7027-7029. 105r - 111v leer. 112r Ein Brief. Spectato viro at iurisconsulto N. curie domini iudicem gerenti Jo. G. omnium curatorum ultimus humilem obedienciam perscribit. Tanta profecto vestra apud me increpuit equitas … - … Datum ex valle Bliensuir XV kalendas septembras etc. Ein Empfehlungsschreiben für einen kranken Angeklagten. Der Ort ist Blienschweiler im Unterelsass, der Briefschreiber Johannes Graf. Näheres über ihn s. Kommentar zur Provenienz. 112v leer; 113r - 125v EXCERPTA EX ELEGANTIOLIS AUGUSTINI DATI. "Tantisper" (am Rand). Tantisper quod quasi est tam diu ornate posse deposcit dum quod gerere est … - … complectere et que indies assequere ad exercitacionem accomoda. Vale. "Finit feliciter XI". Die Exzerpte umfassen in GW 8123 den größeren Teil der Texte von Bl. [c1]v Z. 1 - [d8]v Z. 16 und [a3]r Z. 21 - [c2]r Z. 12. Am Ende steht die 'Conclusio opusculi' (GW 8123 Bl. [e2]v - [e3]r).
  • Provenienzangaben:
  • Zugangsstatus: Freier Zugang