Sie können Bookmarks mittels Listen verwalten, loggen Sie sich dafür bitte in Ihr SLUB Benutzerkonto ein.
Medientyp:
E-Artikel
Titel:
Jak istnieje sfera publiczna? Uwagi do agonistycznej krytyki teorii Habermasa
Beteiligte:
Rejniak-Majewska, Agnieszka
Erschienen:
Uniwersytet Lodzki (University of Lodz), 2020
Erschienen in:
Władza Sądzenia (2020) 19, Seite 36-53
Sprache:
Nicht zu entscheiden
DOI:
10.18778/2300-1690.19.03
ISSN:
2300-1690
Entstehung:
Anmerkungen:
Beschreibung:
Artykuł stanowi polemikę ze stanowiskiem Chantal Mouffe, dotyczącym koncepcji sfery publicznej Jürgena Habermasa. W swojej krytyce postpolitycznego neoliberalnego porządku Mouffe przedstawia Habermasa jako naczelnego teoretyka i rzecznika racjonalnego konsensu, zakładającego swoistą „aprioryczną racjonalność społeczną”, wpisaną w reguły bezstronnego dyskursu. Staram się pokazać, że krytyka Mouffe jest oparta na częściowo błędnym odczytaniu Habermasa – na pominięciu zakładanych przez niego powiązań między formalnymi i nieformalnymi obiegami komunikacji oraz jednostronnym wyakcentowaniu normatywnych założeń co do warunków „idealnego dyskursu”. By to uzasadnić, zwracam uwagę na ewolucję stanowiska autora Strukturwandel der Öffentlichkeit, związaną z przyswojeniem przezeń argumentów jego krytyków, w tym uznaniem zróżnicowania i wielości sfer publicznych. Wskazuję na osadzenie proceduralizmu w szerszym kontekście problematyki demokratycznego uprawomocnienia, a więc na komplementarność procedur i otwartego, nieprzewidywalnego momentu działania komunikacyjnego, związanego z performatywnym sposobem istnienia sfery publicznej. W dalszej części artykułu, odwołując się do proponowanej przez Mouffe idei „konfliktowego konsensusu”, argumentuję, że niezależnie od ontologizacji konfliktu, leżącej u podstawjej teorii polityczności, ona sama nie jest w stanie zrezygnować z instytucjonalno-proceduralnychram demokracji. Na poziomie głębszych uzasadnień teoria agonistycznej demokracji jest więcniekonsekwentna. Stawiany w niej postulat transformacji antagonizmu w agonizm – choć częstow realiach politycznej praktyki wątpliwy – odwołuje się bowiem właśnie do mediacyjnej roliwspólnie uznawanych instytucji i procedur.